اهمیت ذخیره سازی سلولهای بنیادی ناف خون نوزاد

سلول های بنیادی چیست؟

سلول بنیادی مادر تمام سلول‌ها است و توانایی تبدیل به تمام سلول‌های بدن را دارد. این سلول‌ها توانایی خود نوسازی (Self Renewing) و تمایز (Differentiating)  به انواع سلول‌ها از جمله سلول‌های خونی، قلبی، عصبی و غضروفی را دارند. هم چنین در بازسازی و ترمیم بافت‌های مختلف بدن بدنبال آسیب و جراحت موثر بوده و می‌توانند به درون بافت‌های آسیب دیده‌ای که بخش عمده سلول‌های آنها از بین رفته است، پیوند زده‌شوند و جایگزین سلول‌های آسیب دیده شده و به ترمیم و رفع نقص در آن بافت بپردازند.

به دلیل توانایی منحصر به فرد سلول‌های بنیادی، این سلول‌ها امروزه از مباحث جذاب در زیست شناسی و علوم درمانی است. هم چنین تحقیقات در این زمینه دانش ما را درباره چگونگی رشد و تکوین یک اندام از یک سلول منفرد افزایش داده و مهم تر آنکه به فهم مکانیزم جایگزینی سلول‌های سالم با سلول‌های آسیب دیده کمک کرده است.

انواع سلولهای بنیادی چیست؟

سلول‌های بنیادی را بر اساس خصوصیات و ویژگی به سه دسته  تقسیم می شوند:

• سلول‌های بنیادی جنینی: از توده سلولی داخلی جنین 16-14 روزه گرفته می‌شود و قادر است تمام سلول‌ها و بافت‌های یک فرد کامل را بسازد.
• سلول‌های بنیادی بالغ: به سلول‌هایی که پس از تولد از بافت‌های مختلف فرد بالغ جدا می‌شوند، گفته می‌شود. سلول‌های بنیادی خون ساز مستقر در مغز استخوان، مغز، کبد و سایر بافت‌ها از این دسته هستند که قدرت تمایز به برخی از بافت‌ها را دارند.
• سلول‌های بنیادی خون بندناف:  از بندناف استخراج شده و همانند سلول‌های بنیادی خون ساز مغز استخوان هستند.

امروزه تحقیقات گسترده‌ای به منظور درمان بیماری‌ها و ضایعات عصبی، ترمیم بافت‌های آسیب دیده قلبی و استخوانی، ترمیم سوختگی‌ها و ضایعات پوستی، ترمیم لوزالمعده و ترشح انسولین و ترمیم سایر بافت‌های آسیب دیده با استفاده از سلول‌های بنیادی مغز استخوان، خون بندناف و سایر سلول‌های بنیادی یک فرد بالغ درحال انجام است. ترمیم لوزالمعده وترشح انسولین و ترمیم سایر بافت های آسیب دیده با استفاده از سلول‌های بنیادی مغز استخوان، خون بندناف و سایر سلول‌های بنیادی یک فرد بالغ درحال انجام است.

سلول های بنیادی خون بند ناف چیست؟

خون بندناف خونی است که پس از تولد در بندناف و جفت باقیمانده و دور ریخته می‌شود. این خون غنی از سلول‌های بنیادی است. سلول‌های بنیادی خون بندناف همانند سلول‌های بنیادی خون ساز مغز استخوان به سلول‌های زیر تقسیم می‌شوند:

• سلول‌های قرمز، که اکسیژن را به تمام بدن حمل می‌کنند
• سلول‌های سفید، که در سیستم ایمنی فعالانه شرکت دارند
• پلاکت‌ها که به انعقاد خون کمک می کنند

مزیت ذخیره خون بند ناف چیست؟

اولین پیوند خون بندناف در سال 1988 میلادی در فرانسه و توسط دکتر گلوکمن به یک کودک مبتلا به کم خونی فانکونی (یک نوع کم خونی مادرزادی) انجام گرفت و به این ترتیب تا به امروز صدها پیوند موفق خون بندناف صورت گرفته است و مراکز بزرگ ذخیره این سلول‌ها در کشورهای مختلف جهان تاسیس گردیده است. مرور آمار منتشر شده نشان می دهد که هر ساله حدود 30000 بیمار با بیماری‌هایی که با پیوند سلول‌های بنیادی مغز استخوان، قابل درمان هستند شناسائی می‌شوند و حدود 75 درصد این بیماران قادر به یافتن یک داوطلب مناسب برای اهداء مغز استخوان نیستند. از سوی دیگر جستجوی مراکز ثبت اهدا کنندگان مغز استخوان زمان بسیاری به خود اختصاص می‌دهد به این ترتیب ذخیره خون بندناف زمان را کوتاه و میزان اهدا کننده را بیشتر می‌سازد و به این ترتیب زمان را برای مبتلایان به لوسمی‌های حاد، کم خونی‌ها و نقایص ایمنی که در زمان کوتاهی می میرند کوتاه تر می‌کند.

تاکنون چه بیماری‌هایی  با خون بند ناف درمان شده اند؟

فهرستی از بیماری هایی که با استفاده از سلول‌های بنیادی خون بندناف قابل درمان هستند به شرح ذیل است:

• اختلالات سلول های بنیادی: کم خونی آپلاستیک، کم خونی فانکونی، هموگلوبینوری حمله ای شبانه (PNH)
• لوسمی حاد: AML، ALL، لوسمی تمایز نیافته حاد
• لوسمی مزمن: CML
• بیماری‌های نقص در تولید لنفوسیت‌ها: لنفوم غیر هوچکین، لنفوم هوچکین
• ناهنجاری‌های ارثی گلبول‌های قرمز: بتا، تالاسمی ماژور، کم خونی سلولی داسی شکل
• اختلالات سیستم ایمنی مادرزادی: سندروم کاستمن، نقص چسبندگی لکوسیتی، سندروم دی جرج
• نقص ارثی پلاکتی: ترومبوسیتوپنی مادرزادی
• اختلالات پلاسماسل: مولتی پل میلوما، لوسمی پلاسماسل
• بیماری‌های ارثی: سندروم لش نیهان، هیپوپلازی غضروف
• سایر بیماری‌ها: بیماری الزایمر، دیابت، پارکینسون، صدمات نخاعی، سکته های قلبی و مغزی، بیماری های کبدی، دیستروفی عضلانی

توجه : در حال حاضر در کشورمان فقط بیماری هایی که منشاء خونی دارند از جمله تالاسمی، سرطان خون و کم خونی ها با استفاده از سلول‌های بنیادی خون بندناف قابل درمان هستند.

فرآیند ذخیره سلول‌های بنیادی خون بند ناف چیست؟

• مطالعه موادر منع قرارداد
• ثبت نام و تکمیل پرسشنامه پزشکی
• انجام آزمایشات لازم توسط مادر در ماه نهم بارداری و ارسال نتایج آن به بانک خون بند ناف رویان
• پرداخت هزینه جمع آوری و ذخیره سازی نمونه خون بند ناف نوزاد
• انجام عملیات پردازش سلولی و مراحل فریز نمونه توسط  بانک خون بند ناف رویان
• اعلام نتیجه ذخیره سازی سلول های بنیادی خون بند ناف به خانواده و پایان مرحله ذخیره سازی
• تکمیل و ارسال مدارک مربوط به نوزاد سه ماه پس از تاریخ زایمان
• پرداخت منظم هزینه شارژ سالیانه جهت نگهداری مستمر و سالیانه نمونه فریز شده

http://www.rsct.ir/process/collections

منبع : http://www.rsct.ir