تصویر اعضا و نسوج قابل پیوند پس از مرگ مغزی
رئیس اداره پیوند و بیماری های خاص وزارت بهداشت، گفت (نقل از مهرماه سال ۹۴): در ایران ۲۷ هزار بیمار نیازمند عضو وجود دارد که روزانه ۷ تا ۱۰ نفرشان به علت عدم وجود ارگان مناسب عضو پیوندی فوت می کنند.
به گزارش خبرگزاری مهر، دکتر کتایون نجفی زاده در حاشیه برگزاری دوازدهمین مراسم جشن نفس در برج میلاد تهران، گفت: سالانه بین ۵ تا هشت هزار نفر در ایران با مرگ مغزی جان خود را از دست می دهند که نیمی از این افراد دارای ارگان های قابل اهدا هستند.
وی با ابراز تاسف از اینکه تنها حدود ۷۰۰ نفر از ۲۵۰۰ تا ۴ هزار مورد مرگ مغزی قابل اهدا ، اعضای خود را اهدا می کنند گفت: در ایران ۲۷ هزار بیمار نیازمند عضو وجود دارد که روزانه ۷ تا ده نفرشان به علت عدم وجود ارگان مناسب عضو پیوندی فوت می کنند.
نجفی زاده افزود: مهمترین علت کمبود ارگان های پیوندی، عدم رضایت خانواده ها به اهدای عضو به علت نبود آگاهی عمومی از ماهیت مرگ مغزی و اهدای عضو است.
وی گفت: در مرگ مغزی سلول های مغز منهدم شده و بافت مغز به یک ماده خمیری شکل تبدیل می شود که غیرقابل ترمیم و برگشت است.
نجفی زاده با بیان اینکه تایید مرگ مغزی فقط به عهده چهار گروه پزشک آموزش دیده و معتمد وزارت بهداشت در تخصص های جراحی مغز و اعصاب، داخلی اعصاب ، داخلی و بی هوشی گفت: هر فرد مرگ مغزی می تواند با اهدای یک تا ۸ ارگان حیاتی خود (قلب، کبد، دو ریه ، دو کلیه ، لوزالمعده و روده) هشت نفر را از مرگ حتمی نجات دهد و با اهدای یک تا ۵۳ بافت خود می تواند یک تا ۵۳ نفر را از معلولیت نجات دهد.
وی افزود: در حال حاضر تنها سایت کشوری و دولتی صدور فوری کارت اهدای عضو ehda.ir است که پس از ورود اطلاعات متقاضی بلافاصله کارت اهدای عضو نمایان می شود و قابل دسترس است.
نجفی زاده با بیان اینکه بیماران پیوندی پس از اهدا، نیاز به کمک بیشتر در خصوص دریافت داروهای بعد از پیوند، قیمت، بیمه و در دسترس بودن آنها دارند خواستار توجه بیشتر مسئولان به اینگونه بیماران شد.
منبع : http://salamat.life
برای یک اهدا و پیوند سالم ریه بیمار مرگ مغزی شده به زیر 7 ساعت زمان (پس از وقوع مرگ مغزی) نیاز وجود دارد. ریه به دلیل ضعف سیستم دفاعی سریع تر دچار میکروب میشود و همچنین به دلیل آنکه در اکثر مرگ مغزیها به دلیل تصادفات است قفسه سینه افراد دچار آسیب میشود و میطلبد که رضایت از خانوادههای فرد مرگ مغزی برای سالم نگه داشتن ریه به سرعت انجام شود. به عنوان مثال در اهدای عضو خانم عسل بدیعی به دلیل آنکه سرعت رضایت بالا بود تمام ارگان های قابل اهدا بدن وی از جمله ریه برای پیوند استفاده شد. اگر زمان رضایت گرفتن از 24 ساعت نیز بگذرد فقط ارگانهایی مثل کلیهها، کبد و قلب امکان دارد سالم بماند و سایر ارگانهای قابل اهدا از بین رفته اند.
در ایران بیشتری علت عدم رضایت انکار مرگ مغزی است زیرا در کشور هنوز مفهوم مرگ مغزی به درستی تعریف نشده است و افراد فکر میکنند وقتی که عزیزشان قفسه سینه اش حرکت میکند پس زنده است! در حالیکه متوجه نیستند که قلب عزیزشان بدلیل تنفس مصنوعی ضربان دارد و نمی دانند که بعد از چندین روز طی تولید مواد سمی در بدن، قلب فرد مرگ مغزی شده به طور حتمی از حرکت باز خواهد ایستاد.
یکی دیگر از مهمترین علتهای عدم رضایت خانوادهها این دلیل است که عنوان میکنند میت ما بدشکل میشود ولی باید آگاه باشند که برداشتن ارگانهای بدن براساس جراحی بر روی یک خط عمودی از بالای جناق سینه تا زیر ناف صورت میپذیرد و پس از برداشتن ارگانها نیز با روش جراحی پلاستیک و بسیار تمیز بدن دوخته میشود به طوری که وقتی به جسد نگاه کنیم فقط 2 دوخت در بالا و پایین دیده میشود و این روش جراحی پلاستیک بسیار خوب نیز به دلیل احترام به میت که در مذهب ما به آن توجه بسیاری شده است صورت میپذیرد.
انواع حیات:
1-حیات عادی: حیات تمام انسانهای سالم و بیماری است که دارای عملکرد حرکتی،ذهنی و شناختی (ادراکی) هستند.
2-حیات در حالت کما: کما حالتی از ناهشیاری است که طی آن فرد با دردناکترین محرکهای فیزیکی هم به هوش نیاید و به همان حالت تا مدتی پایدار بماند. کما، یک مریضی نیست، بلکه علامتی از یک مریضی یا واکنشی به یک حادثه است که برای بدن فرد اتفاق افتاده است؛ مثل یک ضربه شدید و سخت به سر که باعث ایجاد شوک عصبی و کما می شود. اکثر کماهایی که به این دلیل ایجاد میشود، بیشتر از 4 هفته طول نمی انجامد و بیمار به حیات عادی باز می گردد. لیکن بعضی از کسانی که به کما می روند، پس از مدتی به سمت حیات نباتی پیش می روند.
3-حیات نباتی: حیات نباتی تقریبا همیشه در پی کما رخ می دهد. حیات نباتی مربوط به بیمارانی است که بدنبال آسیب شدید مغزی (نه مرگ مغزی)، ممکن است تا سالهای متمادی زنده بمانند و به نظر هوشیارند، بدون اینکه بتوانند با محیط اطراف خود ارتباطی برقرار کنند. اگر برای مثال فقط خونرسانی قشر مغز مختل گردد ، تمامی حس و حرکت بیمار از بین میرود لیکن تنفس و سایر موارد ذکر شده که از ساقه ی مغز منشاء گرفته است باقی می ماند. در این مورد با بیماری روبرو هستیم که تنفس خود به خود دارد ولی دارای هیچ گونه حرکت و ادراک نمی باشد . با اینکه شخص بیدار بنظر می رسد ( چشمانش باز است ) و دارای یک سری حرکات غیر ارادی اعضای خویش است، هیچ عملکرد ذهنی و شناختی ندارد. در حیات نباتی بیمار نیاز به دستگاه تنفس مصنوعی ندارد و ممکن است سالها در این حالت باقی بماند و سپس به حیات مجدد باز گردد یا از دنیا برود.
4-حیات در حالت قفل شده: اگر در یک بیمار ، فقط خونرسانی ساقه ی مغز مختل گردد و قشر مغز سالم بماند ، طبیعتا" با بیماری روبرو هستیم که فاقد هر گونه حرکت است ( به جز تعدادی از حرکات چشم که الیاف آن از خارج از ساقه ی مغز به طرف قشر مغز حرکت میکند ) و دارای تنفس نیز نمی باشد ولی قدرت ادراک کامل دارد. این مورد که به آن ، عارضه ی انسان قفل شده اطلاق می گردد و ملال آورترین حالت می باشد ، بیماری است که فاقد هرگونه حرکتی می باشد ، تنفس ندارد ولی تمامی اتفاقات پیرامون خود را درک می کند و با حرکات چشم ، می تواند به سئوالات ، پاسخ بلی یا خیر بدهد. این بیماران به علت عدم توانایی در تنفس باید دارای دستگاه تنفس مصنوعی باشند و شاید سالها به این حالت باقی بمانند. بیماران فوق به ندرت برگشت پذیرند و عموما" بر اثر عوارض عفونی ، فوت می کنند.
انواع مرگ:
1-مرگ قلبی : وقف کامل و بیبازگشت اعمال حیاتی است و معمولا ابتدا قلب از کار افتاده و در پی آن مرگ سلولهای مخ فرا رسیده و درنتیجهآن تنفس و حس و حرکت از بین میرود.
2-مرگ مغزی: مرگ مغزی عبارتست از قطع غیر قابل برگشت کلیه فعالیتهای مغزی قشر مغز، لایه زیر قشر مغز و ساقه مغز به طور کامل. توانایی کنترل تنفس بدن مربوط به ساقه مغز است، لذا پس از مرگ مغزی قلب میتواند برای مدتی کوتاه تپش خود را حفظ کند، اما بدون دستگاه تنفس مصنوعی این تپش به سرعت و در کمتر از یک ساعت (چند دقیقه) متوقف خواهد شد. لذا در صورت عدم رسیدن به موقع امداد و رساندن تنفس مصنوعی مرگ مغزی به مرگ قلبی(مرگ قطعی) منجر خواهد شد. لیکن در صورت رسیدن به موقع امداد و تنفس مصنوعی با استفاده از تجهیزات امکان ادامه تپش قلب برای مدت محدودی (چند روز) امکان پذیر است. همچنین با استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی برخی دیگر از فرآیندهای زیستی بدن همچون فعالیت کلیهها و معده تا حدود یک هفته ادامه پیدا میکند. بدون مغز بدن نمیتواند هورمونهای لازم برای حفظ فعالیت فرآیندهای زیستی و بیولوژیک را ترشح کند و به این ترتیب بدن فردی که دچار مرگ مغزی شده معمولا مدت زیادی قادر به ادامه حیات نخواهد بود. از طرفی تخریب ارگانها در بدن با تولید سم همراه است و مغز مرده نیز سم ترشح میکند که با گذشت زمان به قلب و سایر اعضا منتقل شده و آنها را از کار میاندازد. اگر بخواهیم اعضای بدن فردی که دچار مرگ مغزی شده برای پیوند اهدا نماییم باید در عرض سه تا 4 روز تصمیم گیری نماییم زیرا قلب فقط چند روز پس از مرگ مغزی زنده میماند و پس از این مدت از بین میرود و قابلیت پیوند نخواهد داشت. لذا اعضای بدن در هنگام مرگ مغزی زمان طلایی برای زنده ماندن دارند که بعد از این زمان خود به خود از بین میروند. در صورتی که فرد، اعضا قابل پیوند داشته باشد یعنی شخص بیماری خاصی نداشته باشد و اعضای او سالم باشد پس از 3 تا 4 روز امکان پیوندآنها وجود دارد.
متاسفانه خانواده بسیاری از افراد مرگ مغزی شده به دلیل عدم اطلاع از تفاوت مرگ مغزی با زندگی نباتی و حالت کما به امید بازگشت بیمار مرگ مغزی شده رضایت به پیوند اعضای او نمی دهند، درحالیکه احتمال بازگشت بیمار مرگ مغزی شده از نظر علمی صفر است.
منبع: http://pajoohe.net و http://www.gums.ac.ir و http://www.yjc.ir و http://www.hamshahrionline.irو http://www.beytoote.com/
در صورت رضایت اولیای دم ، از تمام کسانی که دچار مرگ مغزی و یا مرگ قلبی (فوت معمولی) شدهاند میتوان اعضایی را برداشت و به بیماران پیوند نمود. در تمام دنیا از چند دهه قبل، مرگ مغزی، معادل مرگ قطعی در نظر گرفته شده است و در کشور ما نیز طبق قانون ( مصوب 1379) مرگ مغزی معادل مرگ می باشد. بر اساس همین قانون اجازه برداشت اعضا از موارد مرگ مغزی و همچنین مرگ قلبی با رضایت خانواده و پیوند آن صادر شده است.
اهدای اعضا پس از مرگ مغزی:
اعضای اصلی انسان مثل قلب، ریه، کبد، کلیه... به دلیل داشتن رگهای خونی اصلی به محض فوت سریعا از بین میروند. بنابراین این اعضا فقط از موارد مرگ مغزی قابل برداشت است و پس از برداشت نیز مدت زمان کوتاهی قابل نگهداری بوده و سریعا باید پیوند زده شوند. فرد اهدا کننده نباید مبتلا به بیماری ایدز، هپاتیت و سرطان بوده و بیشتر از 60 سال سن نداشته باشد.
اهدای اعضا پس از مرگ قلبی:
نسوج مثل استخوان، دریچه قلب، تاندون، قرنیه چشم... مدت زمان بیشتری زنده میمانند و بعد از فوت عادی(مرگ قلبی) نیز قابل برداشت است و برای سالها می توان آنها را نگه داشت. لذا در موارد فوت (مرگ قلبی) اگر فرد دچار بیماری عفونی نباشد و به موقع اطلاع و رضایت داده شود، میتوان نسوج را برداشت. فرد اهدا کننده نباید مبتلا به بیماری ایدز، هپاتیت و سرطان بوده و بیشتر از 60 سال سن نداشته باشد.
----------------------------------------------------------------------------------------
تفاوت مرگ مغزی و کما:
مرگ مغزی حالتی است که مغز از بین میرود و میمیرد ولی چون نخاع زنده است بقیه اعضا (مانند قلب) برای مدت چند روز زنده باقی میمانند؛ در این حالت تنفس فرد قطع می شود و از نظر پزشکی امکان بهبود یا زنده شدن فرد وجود ندارد و به محض جدا شدن دستگاهها تنفس قطع شده و فرد میمیرد و با دستگاه و مراقبتهای پزشکی نیز تنها چند روز امکان "زندگی گیاهی" برای فرد وجود دارد.
مرگ مغزی با بیهوشی یا کما کاملا تفاوت دارد و اکثرا در اثر تصادفات پیش میآید. برای تایید مرگ مغزی در ایران، فرد را 24 ساعت زیر نظر نگه میدارند و پس از آزمایشهای گوناگون و تایید 6 متخصص منصوب وزیر و پزشکی قانونی مرگ مغزی تایید میشود و کار پیوند فقط در دانشگاههای دولتی باید انجام شود.
گیرندگان پیوند :
گیرندگان پیوند براساس گروه خونی، شدت نیاز و مدت زمان انتظار در لیست انتظار قرار میگیرند و همزمان با رضایت خانواده متوفی برای اهدای عضو، تعدادی از گیرندگان پیوند از نظر اندازه و وزن و آزمایشهای تطابق بافتی مورد بررسی قرار میگیرند تا عضو به مناسبترین فرد پیوند شود.
هزینه پیوند:
برای عضو یا نسوج هیچ گونه وجهی به اهدا کننده پرداخت و یا از پیوند گیرنده دریافت نمیشود، اما برای هزینههای عمل جراحی و نگهداری عضو و آزمایشات مبالغی هزینه میشود که نسوج تحت پوشش بیمه میباشد و در مورد اعضا دولت اکثر هزینه را پرداخت می کند.
در عمل برداشت عضو از متوفی، جسد مثله نمیشود و به جای عضو برداشت شده پروتزی هم شکل جایگزین میشود تا شکل ظاهری جسد تغییر نکند.
داشتن کارت عضو اهدا و وصیت کتبی کافی نیست! رضایت خانواده لازم است.
ذکر این نکته ضروریست که حتی در صورت عضویت در این طرح و یا وصیت کتبی، عدم رضایت خانواده، مانع از انجام این کار میشود. بنابراین برای اطمینان از عملی شدن این خواسته قلبی خود ، بستگان خود را از داشتن کارت اهدا عضو و این تصمیم خیرخواهانه مطلع کنید.
منبع : http://www.azanja.blogfa.com/
طبق آخرین آمارها ۲۵ هزار نفر از هموطنانمان در لیست انتظار پیوند عضو هستند و هر دو ساعت و نیم یک بار ، یک نفر از افراد در لیست انتظار فوت میکند.
هر فردی که دچار مرگ مغزی میشود، میتواند هشت نفر را احیا کند. در تصادفات مرگ مغزی، ریه اولین عضوی است که از بین میرود و پیوند ریه تخصص خاصی لازم دارد اما باقی اعضای بدن اعم از قلب، کلیه، کبد و... قابل پیوند است. پیوند اعضا تنها راه ادامه حیات برای بیماران مبتلا به نارسایی پیشرفته قلب، کبد و... است، اما وقتی آمار می گوید: «ایران» بیشترین مرگ مغزی و کمترین آمار اهدا عضو را نسبت به دیگر کشورهای جهان دارد» جای یک آه بزرگ را خالی می گذارد.
در حال حاضر بیش از یک میلیون نفر در جهان از درمان پیوند عضو بهره مند هستند و بقای تعدادی از این بیماران به بیش از ۲۵ سال رسیده است. در این میان، مدت طلایی برای پیوند عضو تنها چند روز است، مساله ای که با گرفتن رضایت اهدای عضو از خانوادههایی که بیمار مرگ مغزی شده آنها کارت اهدای عضو ندارد، برای اعضای هماهنگکننده اهدای عضو مشکل است. بسیاری از مواقع خانوادهها به راحتی به اهدای عضو فرد رضایت نمیدهند و فرایند رضایت گرفتن از آنها گاهی تا چهار روز طول میکشد که در این زمان وقت طلایی برای اهدای برخی اعضای حیاتی از جمله ریه از بین میرود.
در جهان از هر صد تصادف یک نفر کشته میشود در حالی که در ایران از هر ده تصادف یک نفر کشته می شود و از هر صد مرگ نیز یک مرگ مغزی اتفاق می افتد و با توجه به این آمار ما در کشور شاهد بیشترین آمار مرگ مغزی نسبت به سایر کشورها هستیم، در حالی که آمار اهدای عضو از بیمار مرگ مغزی در جهان ۳۴ نفر به ازای یک میلیون نفر است این آمار در ایران ۷/۱ نفر به ازای یک میلیون نفر است. این آمار در کلان شهرها نمود بارزتری دارد. هماکنون در کشور ۲۶ هزار نفر در لیست انتظار پیوند اعضا به سر میبرند.
در فروردین ماه سال ۹۵ عنوان شد در سال جاری آمار اهدای عضو ایرانیان رشد داشته است. مراکز فراهمآوری اعضای پیوندی امسال در ایام نوروز تعطیل نشدند که دلیل آن، افزایش آمار اهدای عضو و آمار بیماران نیازمند پیوند اعضا بوده است. ۴۸ تا ۵۰ درصد علل مرگ مغزی از کل آمار مرگ و میر مغزی به دلیل تصادفات است که در ایام نوروز به دلیل جابجاییها و مسافرتها افزایش مییابد. هرسال، ۲۵ درصد بیماران لیست انتظار دریافت اهدای عضو در کشور فوت میکنند. این درحالی است که براساس بررسیهای انجام گرفته ۱۶ درصد مرگ و میرها در بخشهای ICU بیمارستانها را بیماران مرگ مغزی تشکیل میدهند که ۵۰ درصد آنها میتواند به اهدای عضو منجر شود. اهدای عضو یک مقوله چندوجهی است که برای بهبود فرهنگ در این زمینه نیاز است که افراد و سازمان های مختلفی ورود پیدا کنند. برای فرهنگسازی در زمینه اهدای عضو، مسئولان، سازمان های مردم نهاد، خیران، هنرمندان و سایر افراد تاثیرگذار در جامعه نقش مهمی دارند.
کارت اهدای عضو که افراد برای گرفتن آن اقدام می کنند به هیچ عنوان وجه قانونی و حقوقی ندارد و در ایران رضایت اولیای دم است که اهدای اعضای فرد مرگ مغزی را تعیین میکند. اما تجربه ثابت کرده است که بعد از مرگ مغزی شدن فرد، زمانی که کارت اهدای عضو او به خانواده اش نشان داده می شود، خانواده حتما به خواسته او عمل خواهند کرد. در کشور ما وزارت بهداشت اقدام به راه اندازی سایت کشوری اهدای عضو با آدرس www. ehda. center کرده است تا زمینهای را به وجود آورد که افراد علاقهمند به گرفتن کارت اهدای عضو به راحتی و با پر کردن فرم اینترنتی بتوانند کارت اهدای عضو دریافت کنند. پس از پر کردن فرم اینترنتی کارت اهدای عضو بالا میآید و افراد میتوانند با گرفتن یک پرینت از آن، این کارت را همراه خود داشته باشند بدون این که نیازی به مراجعه به اداره خاصی باشد.
منبع : http://arassnews.ir/